Ngeli ya U - YA

- Ngeli hii inajumuisha nomino ambazo zikitumiwa katika sentensi, uwiano wa sarufi wa viambishi katika vitenzi huwa ni u (umoja) na ya (wingi) k.m.

ubele -mabele,

ubongo -mabongo.



utete -matete,

uwele - mawele,

uovu – maovu,

ugonjwa - magonjwa,

ulezi - malezi,

unyoya - manyoya, n.k.

 

Vivumishi Kiwakilishi amba-

  • Umoja: Uwele ambao ulianguka uliokotwa.
  • Wingi: Mawele ambayo yalianguka yaliokotwa.

“O” rejeshi

  • Umoja: Uwele ulioanguka uliokotwa.
  • Wingi: Mawele yaliyoanguka yaliokotwa.

Ndi- ya kusisitiza

  • Umoja: Uwele huo ndio uliookotwa.
  • Wingi: Mawele hayo ndiyo yaliyookotwa.

Si- ya kukataa.

  • Umoja: Uwele huo sio uliokotwa.
  • Wingi: Mawele hayo siyo yaliyokotwa.

Na- ya kirejelei

  • Umoja: Utete huu nao ni imara.
  • Wingi: Matete haya nayo ni imara. Viashiria.
  • Umoja: huu huo ule.
  • Wingi: haya hayo yale.

Viashiria visisitizi

  • Umoja: uu huu uo huo ule ule
  • Wingi: yaya haya yayo hayo yale yale

Viashiria radidi

  • Umoja: huu huu huo huo ule ule.
  • Wingi: haya haya hayo hayo yale yale.

Kivumishi -ngi

  • Wingi: Mawele mengi yamevunwa.

Kivumishi -ngine

  • Umoja: Ubua mwingine umepandikizwa.
  • Wingi: Mabua mengine yamepandikizwa.

Kivumishi -ote

  • Umoja: Ubua wote umekauka.
  • Wingi: Mabua yote yamekauka.

Kivumishi -o-ote

  • Umoja: Atauchukua ubua wowote ule.
  • Wingi: Watayachukua mabua yoyote yale.

Kivumishi -enye

  • Umoja: Ubele wenye vumbi haupendezi.
  • Wingi: Mabele yenye mavumbi hayapendezi.

Kivumishi -enyewe

  • Umoja: Ubele umeng’oka wenyewe.
  • Wingi: Mabele yameng’oka yenyewe.

Vivumishi vya idadi

  • mmoja, mawili, matatu, manne, matano , sita, saba, manane, tisa, kumi, kumi na mmoja, kumi na mawili

Kiulizi -pi?

  • Umoja: Ameuchukua utete upi? Wingi: Wameyachukua matete

yapi?



  • b588491a-d8be-469f-9d61-a4bf47d6e4d2 by https://www.southeastfarmpress.com/grains/wheat-behind-sorghum-may-cause-yield-drag used under CC_BY-SA
  • r3_1 by www.recipeshubs.com & eLimu used under CC_BY-SA
  • r6_1 by the-scientist.com & eLimu used under CC_BY-SA
  • matete by https://www.tcnj.edu/~mckinney/the%20reed.htm used under CC_BY-SA
  • r7_2 by www.kindbook.com & eLimu used under CC_BY-SA

  • Creative Commons License
    All work unless implicitly stated is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.